Yukarı adım kuralı (Uptick Rule) nedir, nasıl çalışır ve açığa satış işlemlerinde ne gibi etkiler yaratır?

Açığa satışta yukarı adım kuralı, “Uptick Kuralı” olarak da bilinir. Bu kural, açığa satışların bir önceki işlem fiyatından daha yüksek bir fiyattan yapılmasını gerektirir. Kuralın küresel piyasalarda bazı istisnaları bulunsa da, genellikle regülatör kurumlar tarafından farklı oranlarla uygulamaya alınmaktadır.

Genel olarak bu kuralla birlikte, yatırımcıların açığa satış işlemlerinden aşırı zarar görmesi engellenmeye çalışılır. Yukarı adım kuralı, satıcıların zaten düşüşte olan bir menkul kıymetin fiyatını daha da aşağı çekmesini zorlaştırır; mevcut fiyatın üzerinden satış emri girilmesini sağlayarak, piyasalarda istikrarın korunmasına katkıda bulunur.

Bu kuralın uygulandığı durumlarda, açığa satış işlemi yalnızca ilgili sermaye piyasası aracının en son gerçekleşen işlem fiyatından daha yüksek bir fiyat üzerinden yapılabilir. Bu noktada, fiyat mevcut en iyi teklifin üzerindeyse açığa satışa izin verilir.

Borsa İstanbul, bu kural sayesinde özellikle stresli ve yüksek volatiliteye sahip dönemlerde yatırımcı güvenini korumayı ve piyasa istikrarını sağlıklı şekilde sürdürmeyi hedeflemektedir.

Eğer hissenin son gerçekleşen fiyatı, bir önceki fiyattan daha yüksekse, açığa satış işlemi bu son fiyat seviyesinden de yapılabilir. Yukarı adım kuralı, açığa satış nedeniyle hisse senetlerindeki ani ve derin düşüşleri azaltıcı bir önlem olarak devreye alınmaktadır.

Bu uygulamanın yalnızca açığa satış yapılabilen paylar için geçerli olacağı ve yatırımcıların aynı gün içinde, sahip olunmadan gerçekleştirilen satışları açığa satış olarak işlemeleri gerektiği özellikle vurgulanmıştır.

Yatırımcıların bu tür işlemleri “açığa satış” seçeneğini işaretleyerek iletmeleri gerekmekte olup, bu konuda dikkatli olmaları önem taşımaktadır. Ayrıca, yatırımcıların ve yatırım kuruluşlarının bu tür emirleri doğru şekilde iletebilmeleri adına gerekli özeni göstermeleri gerekmektedir.