IFRS veya UFRS diye söylenen Uluslararası Finansal Raporlama Standardında Kiralama Varlıkları Standardı acaba nedir? Nerelerde kullanılır? Muhasebe açısından ne faydalar sunar? Gelin birlikte bakalım..
UFRS’de kiralama varlıkları standardı, IFRS 16 Kiralamalar (IFRS 16 Leases) standardı ile düzenlenmiştir. Bu standart, 1 Ocak 2019 tarihinden itibaren yürürlüğe girmiştir ve kiralamaların finansal tablolar üzerindeki etkisini daha şeffaf ve karşılaştırılabilir hale getirmeyi amaçlar.
IFRS 16 Kiralamalar Standardının Amacı
IFRS 16, kiralama işlemlerinin muhasebeleştirilmesini düzenler. Kiracı ve kiraya verenin finansal tablolarda kiralama işlemlerini nasıl göstereceğini belirler. En büyük değişiklik, kiracının neredeyse tüm kiralamaları bilançosuna yansıtmasıdır.
Kiracı Açısından IFRS 16
Kiracılar açısından en büyük değişiklik, daha önce faaliyet kiralaması olarak sınıflandırılan işlemlerin de artık bilançoya alınmasıdır.
Kiracı Finansal Tablolarında Neler Yer Alır?
Kullanım Hakkı Varlığı (Right-of-use asset): Kiralanan varlığın kullanım hakkı bilanço varlığı olarak gösterilir. Maddi duran varlıklar gibi amortismana tabi tutulur.
Kiralanan Borç (Lease liability): Gelecekte yapılacak kira ödemelerinin bugünkü değeri olarak hesaplanan borçtur. Finansal borç olarak sınıflandırılır. Etkili faiz yöntemiyle faiz gideri yazılır.
Gelir Tablosu Etkisi:
Faaliyet kiraları dönemsel kira gideri yerine, Amortisman gideri (kullanım hakkı varlığı için) ve Faiz gideri (kiralama borcu için) olarak ayrıştırılır.
Kiraya Veren Açısından IFRS 16
Kiraya Verenin Kira Türleri:
Finansal Kiralama (Finance Lease): Varlık bilançodan çıkarılır, kiralama alacağı olarak muhasebeleştirilir.
Faaliyet Kiralaması (Operating Lease): Varlık bilançoda kalır, kira gelirleri doğrusal yöntemle gelir tablosuna alınır.
Örneğin, 3 yıl süreli, yıllık 100.000 TL kira ödemesi olan bir ofis kiralamış olalım ve %10 iskonto oranı olsun
Kiralama borcu = 100.000 / (1+0,1)^1 + 100.000 / (1+0,1)^2 + 100.000 / (1+0,1)^3 ≈ 248.685 TL
Bu tutar, hem "kullanım hakkı varlığı" hem "kiralama borcu" olarak kayda alınır.
Sonraki yıllarda amortisman ve faiz gideri kaydedilir.
IFRS 16'nın Faydaları Nelerdir?
Bilançolar daha şeffaf hale gelir.
Kira yükümlülüklerinin gizli kalmasının önüne geçilir.
Şirketlerin borçluluk oranları daha gerçekçi gösterilir.