Şirket birleşme ve devralma (M&A) işlemleri nedir, nasıl gerçekleşir ve yatırımcılar için ne ifade eder? Şirketlerin büyüme, yeni pazarlara açılma veya rekabet avantajı kazanma stratejileri arasında yer alan birleşme ve satın alma süreçleri, finansal dünyada kritik bir rol oynar. Bu yazıda M&A kavramlarının detaylarını, sürecin adımlarını ve yatırımcı açısından olası etkilerini birlikte inceleyelim...
Şirket birleşme ve devralma işlemleri, iki veya daha fazla şirketin bir araya gelerek tek bir yapı hâline gelmesi ya da bir şirketin paylarının farklı bir tüzel ya da gerçek kişiler tarafından satın alınması sürecidir. Eğer iş dünyasına ilgin varsa veya yatırım yapmayı düşünüyorsan, bu kavramları iyi anlaman gerekir çünkü şirketler genellikle büyümek, rekabet avantajı kazanmak veya yeni pazarlara açılmak için bu stratejilere başvurur.
Birleşme ve Devralma işlemleri tarafların satın alınacak şirketi tanıtmak amaçlı hazırlanan Bilgi Dokümanına (Information Memorandum) ilgi duymasıyla, gizlilik sözleşmesi imzası ve tanışma aşamasına geçilmesiyle başlamaktadır. Tarafların ilgisi olması halinde bağlayıcı olmayan teklifin kabul edilmesi sonrası taraflarca bir Niyet Mektubu imzalanır. Niyet Mektubunun imzalanmasının ardından alıcı taraf satın alınacak şirket üzerinde Ayrıntılı İnceleme (Due Diligence) sürecini yürütmeye geçer. Due Diligince sırasında satın alınacak şirket finansal, vergisel, hukuki ve gerekmesi durumunda teknik ve çevre gibi konularda detaylı incelenmektedir. Bu sürecinin sonunda ise taraflar Pay Alım Satım Sözleşmesi (SPA) aşamasına geçilir ve satışa ilişkin şartlar belirlenir. Payların tamamının satılmaması halinde tarafların şirkete ilişkin hak ve yükümlülüklerinin düzenlendiği Pay Sahipleri Sözleşmesi (SHA) de imzalanmaktadır. Sözleşmelerin imzalanmasının neticesinde Birleşme ve Devralma işlemine ilişkin Rekabet Kurumu başvurusu gerçekleştirilir. Rekabet Kurumu’nun da işleme ilişkin onay vermesinin ardından işlem tamamlanır.
Şirket birleşmesi (merger), genellikle iki firmanın karşılıklı anlaşarak güçlerini birleştirmesiyle gerçekleşir. Bu durumda, iki şirket de varlığını sona erdirerek yeni bir şirket oluşturabilir veya güçlü olan taraf, diğerini kendi bünyesine katabilir. Birleşmelerin en büyük avantajı, sinerji yaratmasıdır. Yani, iki şirket bir araya geldiğinde daha verimli çalışabilir, maliyetleri azaltabilir ve daha büyük bir pazar payına ulaşabilir. Örneğin, iki rakip firma birleşirse, pazardaki etkisini artırabilir ve daha güçlü bir konuma gelebilir. Tabi ki bu işlemler ilgili rekabet mevzuatına uygun olmalı ve işlemlerin Rekabet Kurumu onayı alması gerekebilmektedir.
Şirket satın alma (acquisition) ise bir şirketin ya da gerçek kişilerin diğer bir şirketin hisselerinin tamamını ya da belirli bir kısmını satın alması anlamına gelir. Burada satın alınan şirket hisselerinin oranına göre satın alınan şirket tamamen konsolide edilebilir, satın alan şirket yönetimde kontrolü ele geçirebilir ya da satın alınan şirketin mevcut hissedarları yönetimdeki kontrolü elinde tutmaya devam ederek (azınlık pay satışı) faaliyet göstermeye devam edebilir.
Bu tür işlemler birçok avantaj sağlasa da riskler de içerir. Kurumlar arası kültürel uyumsuzluklar, yönetim sorunları veya beklenenden düşük performans gibi nedenlerle bazı birleşmeler ve satın almalar başarısız olabilir. Yatırım yaptığın halka açık şirketlerde Birleşme ve Devralma işlemleri önemli finansal ve operasyonel sonuçlar doğurabilir. Sen de hem sektörü takip etmek hem de kendi yatırımlarının sonuçlarını daha iyi öngörebilmek adına bu işlemlere ilişkin haberleri takip edebilirsin.