Arz Nedir? Talep Nedir? Arz-Talep İlişkisi Nedir?
Arz ve talep, ekonominin ana kavramlarından ikisidir ve piyasaların işleyişini anlamamıza büyük katkısı vardır.
Arz, belirli bir mal veya hizmetin belirli bir fiyattan satılması amacıyla piyasaya sunulan miktarıdır. Üreticilerin ve satıcıların bu mal veya hizmeti üretme ve satma istekleri ile yetenekleri arzı şekillendirir. Genellikle, fiyat arttıkça arz da artar, çünkü üreticiler daha fazla kar elde etmek isteyebilir.
Talep ise belirli bir mal veya hizmetin belirli bir fiyattan satın alınmak istenen miktarını temsil eder. Tüketicilerin bu mal veya hizmete olan istekleri ve yetenekleri talebi belirler. Genellikle, fiyat düştükçe talep artar, çünkü tüketiciler daha düşük fiyatlardan yararlanmak isterler.
Arz ve talep arasındaki ilişki, piyasa fiyatlarının oluşmasında önemli bir rol oynar. Arzın fazla ve talebin düşük olduğu durumlarda fiyatlar düşerken, arzın düşük ve talebin yüksek olduğu durumlarda fiyatlar yükselir. Bu dinamik, hisse senedi piyasasında da fiyatların nasıl belirlendiğini anlamamıza yardımcı olur.
Borsaların temel amacı, alıcılar (talep) ve satıcıları (arz) bir araya getirerek piyasa dengesini sağlar. Arz ve talep kesiştiğinde ise 'piyasa dengesi' adını verdiğimiz noktaya ulaşılır ve bu denge noktasında hisse fiyatları oluşur.
Borsada arz-talep ilişkisi, piyasa katılımcıları, yani alıcılar (talep) ve satıcılar (arz edenler) arasındaki etkileşimi ifade eder. Fiyatlar, bu arz-talep dengesi tarafından belirlenir.
Arz, bir şirketin piyasaya sürdüğü hisse senetlerini ya da belirli bir fiyat seviyesinden hisse senedini satmak isteyen tüm piyasa katılımcılarını temsil eder. Buna karşılık, talep ise ilgili hisse senedini satın almak isteyen piyasa katılımcılarını ifade eder. Alıcılar, hisse senedini belirli bir fiyat karşılığında (hisse senedinin cari değeri) satın almaya çalışır.
Borsalarda arz ve talep; piyasa katılımcılarının beklentileri, haber akışı, makroekonomik veriler ve diğer faktörlere bağlı olarak değişkenlik gösterir. Bu nedenle piyasa katılımcıları, arz-talep ilişkisini etkileyen piyasa dinamiklerini yakından izler ve bu bilgilere dayanarak yatırım kararları alırlar.
Borsadaki arz-talep dengesini etkileyen faktörler arasında veri akışları, siyasi ve jeopolitik gelişmeler, mali ve parasal sıkılaştırma/gevşeme adımları, şirketlerin finansal performansları, yatırımcı beklentileri, şirket haberleri, teşvikler ve vergi uygulamaları, hisse geri alımları ve hisse bölünmeleri yer alır.